İskelet Sistemi Tümörleri

Tümör Nedir?

Tümör vücudumuzdaki hücrelerden kaynaklanarak, kontrolsüz büyüme sonucu bulunduğu yerde şişlik oluşturabilen, organın işlevlerini bozabilen, ağrı kaynağı olabilen bir durumdur.

Kas İskelet Sistemi Tümörleri Nelerdir?

Kas-iskelet sistemi tümörleri, anormal ve kontrol edilemeyen hücre bölünmesi sonucu kas-iskelet sistemi içinde gelişen veya yayılan doku kitleleri veya yumrulardır.

Kas-iskelet sistemi tümörleri genellikle iki gruba ayrılır: yumuşak doku tümörleri ve kemik tümörleri. Bu tümörler bulundukları bölgede büyür ve yayılma göstermezlerse sıklıkla iyi huylu olarak isimlendirilirken, kanser olarak isimlendirilen kötü huylu olanları vücudun diğer bölgelerine yayılır.

Hem iyi huylu hem de kötü huylu tümörler iskeletin herhangi bir kemik dokusundan veya mezenkimal yumuşak dokusundan kaynaklanabilir. Hemen hemen tüm tümörler, kas-iskelet sistemini içeren farklı histolojik doku türlerinden birinden kaynaklanır: kemik (osteoid oluşturan tümörler), kıkırdak (kondroid oluşturan tümörler) ve kas ve fibröz bağ dokusu (yumuşak doku tümörleri) şeklinde genel bir sınıflama yapılabilir.

Kas İskelet Sistemi Tümörleri En sık Hangi Yaşta Görülür?

Belirli tümörlerin belirli yaş gruplarında daha sık görülmesi söz konusudur. Her bir tümör herkeste olabilirse de daha sık görüldükleri yaş grupları tümörlerin birbirlerinden ayrılmasında (ayırıcı tanıda) önemli bir klinik bilgidir. Her tümörün sık görüldüğü yaş grubu farklıdır ve burada bahsedilmek için çok ayrıntılıdır.

Kas İskelet Sistemi Tümörleri En sık Hangi Bölgelerde Görülür?

Görülme yaşında olduğu gibi kas iskelet sistemi tümörleri vücudun herhangi bir bölgesinde oluşabilir. Yine yaş grupları için söylediğimiz genel bilgiye benzer şekilde her bir tümörün daha sık görüldüğü yerler söz konusudur. Örneğin kist oluşturan tümörler (kemik kistleri) daha sıklıkla kemiklerin uç kısımlarında saptanırlar.

Şekil 1 Sık görülen kemik tümörlerinin yaşa ve kemikteki yerleşimine göre genel oluşumları

Sık Karşılaşılan Bazı İskelet Sistemi Tümörleri Şunlardır

İyi Huylu Tümörler

1. Kemik kisti (anevrizmal kemik kisti)
2. Basit Kemik kisti
3. Kondroblastom
4. Kondrom
5. Desmoid tümör
6. Leyomiyom
7. Lipoblastom
8. Nörofibrom
9. Kemikleşmemiş fibrom (nonosifiye fibrom, NOF)
10. Osteoblastom
11. Osteokondrom (ekzostoz)
12. Osteoid osteoma

Kötü huylu tümörler

1. Adamantinom (Adamantinom)
2. Alveolar yumuşak doku sarkomu
3. Anjiyosarkom
4. Kondrosarkom
5. Berrak hücreli sarkom (Clear Cell Sarkoma)
6. Dermatofibrosarkom
7. Ewing sarkomu
8. Fibrosarkom
9. Leiomyosarkom
10. Liposarkom
11. Malign fibröz histiyositoma (MFH)
12. Malign rabdoid tümör
13. Melanom
14. Osteosarkom
15. Periferik sinir kılıfı tümörü (Nörofibrosarkom)
16. Rabdomiyosarkom
17. Yumuşak doku sarkomları
18. Sinovyal sarkom
19. Farklılaşmamış veya iğsi hücreli sarkom

İskelet Sistemi Tümörlerinin Sık Fark Edilen Belirtileri Şunlardır

Şişlik: sonradan oluşabilir. Var olan şişliklerde büyüme olabilir

Ağrı: Dinlenme ile olan ve artan ağrı olabildiği gibi yük taşıyan kemiklerde aktivite ile ağrı olabilir. Gece ağrısı dikkat edilmesi gereken bir şikayettir.

Kendiliğinden kırıklar: kemiği zayıflatan tümörlerde belirgin zorlanma olmadan kırıklar oluşabilir

Hareket kısıtlılığı: özellikle eklemlere yakın tümörlerde hareketlerde zorluk fark edilebilir

Halsizlik: belirgin bir hastalık olmadan ilerleyici ve sürekli halsizlik dikkat edilmesi gereken bir bulgudur

Kilo kaybı, iştahsızlık

Kas iskelet sistemi tümörlerinde tanı için kullanılan tetkikler şunlardır

İyi bir öykü alımı ile detaylı fizik muayenenin ardından düz filmler, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme en sık kullanılan tetkiklerdir. Bunlara ek olarak kan tetkikleri, tüm vücut sintigrafi, positron emisyon tomografi (PET), anjiyografi gerekli durumlarda kullanılabilen tetkikler arasındadır.

Biyopsi Nedir?

Biyopsi bir dokudan patolojik inceleme yapılmak üzere örnek alınması işlemidir. İğne, trokar ve açık yöntemlerle biyopsi yapılabilir. Tümör hücrelerinin cinsinin kesin olarak belirlenmesi ve iyi huylu/kötü huylu ayırımının kesinleştirilmesi için biyopsi önerilebilir. Örnekleme küçük parça almak şeklinde olabileceği gibi bazen tümörün tümü çıkarılacak şekilde de yapılabilir. Biyopsinin muhtemel sonraki tedaviler göz önünde bulundurularak belirli kurallara göre yapılması özellikle kötü huylu tümörlerde daha fazla önem kazanır.

İskelet Sistemi Tümörlerinde Hangi Tedaviler Uygulanır

Tümörün iyi veya kötü huylu olmasına, yerleşimine, büyüklüğüne, oluşturduğu risklere ve işlev aksamalarına, yayılım gösterip göstermediğine ve hücre tipi özelliklerine göre farklı tedaviler tek başına veya birlikte kullanılabilir. İyi huylu olduğu öykü, muayene ve radyolojik görüntülerden büyük ihtimalle kestirilebilen tümörler izlenebilir. İşlev aksaması oluşturduklarında yumru iseler çıkarılabilirler, kistik iseler içleri doldurulabilir veya çıkartılabilirler. Kemikte zayıflık oluşturanlarda önlem olarak tespit işlemleri yapılabilir. İlaç veya radyoterapi daha çok kötü huylu tümörlerde uygulanan tedavilerdir. Ameliyat öncesi ilaç veya radyoterapi sonrasında tümör çıkarılması ve oluşan boşlukların rekonstrüksiyonu karmaşık birkaç işlemin birlikte veya ardışık yapılmasını gerektirebilir.

Kas iskelet sistemi tümörlerinde özellikler kötü huylu olanlarda tedavi uzun sürelidir ve izlemde yapılacak kontroller büyük önem kazanır.