Kalça, uyluk kemiğinizin (femur) leğen kemiği (pelvis) ile birleştiği eklemdir. İki ana parçası vardır: Femurun sonunda top şekilli bir baş kısmı ve bunun yerleştiği pelvisteki bir yuva (asetabulum). Top-yuva şeklindeki bu eklem biçimi kalça eklemini sağlam hale getirir ve geniş bir hareket açıklığına da izin verir. Aşırı spor yapmak, aşırı kullanmak, düşme veya kazalar, pıhtılaşma bozuklukları, doğuştan şekil farklılıkları, romatizmal hastalıklar, enfeksiyonlar ve tümörler bazen kalça ekleminde bozulma ve işlevsel kayıplara neden olabilir.
Kalça kıkırdağının bozulması osteoartriti koksartroz olarak isimlendirilir. Kalçada kemik yapının zayıfladığı osteoporoz, kolayca kırılan zayıf kemiklere neden olur. Bu durumların her ikisi de yaşlı insanlarda yaygındır.
Diğer bir problem ise femurun sonundaki topun kalça yuvasında tam uyumlu durmadığı kalça displazisidir. Kalça çıkığına neden olabilir. Kalça displazisi olan bebekler genellikle onunla doğarlar, ancak bazen daha sonra geliştirirler.
Kalça bozukluklarının tedavisi dinlenme, ilaçlar, fizik tedavi veya kalça protezi dahil ameliyatları içerebilir.
Kalça kemik, kıkırdak, bağ, kas ve kayganlaştırıcı bir sıvıdan oluşan karmaşık bir eklemdir. Kalça bozukluğu belirtileri, bozukluğun türüne ve kalça ekleminin problem olan bölgesine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
Kalça bozukluğunun yaygın belirtileri şunlardır:
Dinlenme, aktivitenin azaltılması, ağrı kesiciler, koltuk değneği kullanımı, fizik tedavi uygulamaları, eklem içi ve çevresi enjeksiyonlar sık uygulanan tedavilerdir. Tüm tedavilere rağmen devam eden ağrı veya ileri derecede bozulmuş eklem varlığında kalça protezi ameliyatı kesin çözüm olarak kullanılabilir.
Kalça protezleri metal, seramik veya polietilen gibi malzemelerden yapılabilmektedir. Bu protezler bir top ve bir yuva olacak şekilde çeşitli bileşenlere sahip olmaktadır. Kullanılan kalça protezleri aşınma ve yıpranmaya karşı dayanıklı yapıda üretilmektedir.
Kalça Eklem Tedavisi günümüzde gelişen teknoloji ve imkanlar sayesinde kalça protezlerinin kullanım ömürleri oldukça uzamıştır. Şu an kalça protezleri yaklaşık ortalama 25 yıl gibi bir ömre sahiptir. Bu sürenin uzadığı birçok vakada tespit edilmiştir. Kalça protezi işlemlerinin kullanım ömürlerinin belirlenmesinde hiç kuşkusuz kalça cerrahisi işlemlerinin uygun koşullarda ve uzman hekimler tarafından yapılmış olması önemli etmenlerden olmaktadır. Operasyonlara bağlı olarak bazı durumlarda kalça protezleri gevşeyebilmekte ya da işlevini yitirebilmektedir. Bu gibi durumlarda ikinci bir operasyonla tekrar kalça protezi işlemine ihtiyaç duyulabilmektedir. Yani özetle kalça protezinin kullanım ömrü yapılan operasyonun başarı yüzdesi ile doğrudan ilişkilidir.
Prof. Dr. Bülent DAĞLAR
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
