Hamstring Kasları Proksimal İnsersiyo Sorunları

       Hamstring Kasları Proksimal İnsersiyo Sorunları

Hamstring kasları hangileridir? Hamstring kaslarının önemli anatomik özellikleri nelerdir?

Hamstring kasları oturak kemiğimiz olan iskium çıkıntısı (tuberositas iskium) ile dizin altında bacak kemiğimiz olan tibianın üst iç tarafında pes anserin bölge olarak isimlendirilen yer arasında uzanan uyluk arka kısmında yerleşmiş biseps femoris, semitendinozus ve semimembranozus kaslarımızın birlikte ortak adıdır.

Şekil 1 Hamstring kasları ve tendonlarının yapışma bölgeleri

Kalça ve diz gibi hareket açıklıkları fazla iki eklemi geçen bu kas ve tendonlar büyük gerilme yükleri altında kalabilirler. İki eklemin birbirine göre açıları kaslardaki gerginliği doğrudan etkiler. Dizin bükülmesi (fleksiyon) ve kalçanın arkaya hareketi (ekstansiyon) hareketlerinin temel kuvveti hamstring kasları tarafından oluşturularak iskelete bunların ortak birleşik (konjuan, conjoint) tendonlarıyla iletilir.

Proksimal Hamstring İnsersiyo Sorunları Neden Önemlidir?

Büyük gerilim yüklenmesi altındaki hamstring kaslarında, kas tendon bileşkelerinde, tendon ve tendon yapışma bölgelerinde ortopedik rahatsızlıklar sık görülür. Proksimal, üst kısım, yapışma yeri sorunları hafif başlayıp zaman içinde ilerleyici olması ve tanıdaki hata payının fazla olması nedeniyle tedavi gecikmeleri sonrası aktivitelerde ve bazen günlük yaşamda olumsuz etkilenmelere daha fazla yol açtıkları için sorunlu zedelenmelerdir.

Proksimal Hamstring İnsersiyo Sorunları Kimlerde Görülür?

Proksimal hamstring insersiyo sorunları koşucularda, özellikle yokuş yukarı ve aşağı koşunun sık olduğu patika koşucularında (trail runner), ani hızlanma ve yön değiştirme gerektiren spor yapanlar ile aşırı yüklenmeli spor veya aktivitesi olanlarda daha sık görülür.

Şekil 2 ani yön değiştirmeli spor yapanlar

Şekil 3 uzun mesafe koşan orta yaşlılar

Şekil 4 aşırı yüklenmeli spor ve aktivite yapanlar

Proksimal Hamstring İnsersiyo Sorunlarında Nasıl Belirtiler Görülür?

Ani gerilmeye bağlı kopma şeklindeki yaralanmalarda kabada ve uyluğun üst arka bölümünde ani bıçak batar tarzda şiddetli ağrı, öne eğilmelerde aynı bölgede artan ağrı, ani kopmaları takip eden saatler ve günler içinde uyluk arka bölümünde diz arkasına kadar inebilen morluk, oturak kemiği bölgesine yakın dokunmayla ağrı olabilir. Uzun süre içinde gelişen hasarlarda oturma süresi uzadıkça artan ağrı, ilk kalkma ile şiddetli sonra biraz hafifleyen ağrı, hızlı yürüyüş ve koşu sırasında artan ağrı şikayeti olabilir. Yine uzun süreli durumlarda yürüyüşte farklılıklar görülebilir.

Şekil 5 uyluk arka kısmında proksimal hamstring tendon yaralanmasına işaret eden farklı ekimoz şekilleri

Şekil 6 proksimal hamstring tendon sorunlarında ağrının yeri

Proksimal Hamstring İnsersiyo Sorunlarında Tanı Nasıl Kesinleştirilir?

Yakınmaların iyi dinlenmesi, arttıran ve azaltan faktörlerin belirlenmesi, ani ve tek bir olay varsa mekanizmanın ortaya konması sonrası yapılacak iyi bir fizik muayene ile tanıda hata payı çok azaltılmış olur. Ultrasonografi hematom (kanama) gösterilmesi, tendon ayrılmalarının saptanması ve iskial bursada sıvı birikiminin gösterilmesinde güvenle kullanılabilecek bir tanı aracıdır. Özellikle girişimsel tedaviler planlanacaksa manyetik rezonans inceleme ile tanı büyük doğrulukla kesinleştirilebilir.

Şekil 7 hamstring proksimal insersiyosunun ultrasonografik görüntülenmesi

Şekil 8 proksimal hamstring yaralanması mr görüntüsü

Proksimal Hamstring İnsersiyo Sorunlarında Hangi Tedaviler Uygulanır?

Dinlenme, şikayete yol açan aktivitelerden sakınma, soğuk uygulama, masaj ve ağrı kesiciler ilk basamak tedaviler olarak hemen başlanabilir. Yeni yaralanmalarda ilk ağrılı dönem geçtikten sonra nazik germe ve sonrasında kuvvetlendirme çalışmalarına başlanabilir. İlk aşama tedavilerden istenilen sonuç alınamadığında enjeksiyon yöntemleri kullanılabilir. Enjeksiyonlar ve diğer girişimsel işlemler sırasında siyatik sinirin yakınlığı göz önünde bulundurulmalı ve tedavi sırasında bir sinir yaralanmasından kaçınılmalıdır. Diğer bütün yöntemler başarısız olduğunda veya aktif sporcularda tam kopmalarda ilk seçenek olarak ameliyatlı tedaviler önerilebilir. Ameliyatlar kapalı veya açık yöntemlerle yapılabilir.

Proksimal Hamstring İnsersiyo Sorunlarında Tedavilerin Süresi Ne Kadardır?

Ameliyatlı veya ameliyatsız tedavilerin iyileşme süreleri çok kısa değildir. Zedelenmenin büyüklüğü, tedaviye kadar geçen süre, aktivite düzeyi ve tedaviye uyum iyileşme süresi ile doğrudan ilişkilidir. Yaralanma ve kişisel özelliklerdeki farklılıklar nedeniyle kesin bir süre vermek mümkün değildir ve her tedavi süreci kişiye özel olarak planlanmalıdır.

Proksimal Hamstring İnsersiyo Sorunlarının Tedavisinde Koltuk Değneği veya Yürüteç Kullanılır mı?

Özellikle yırtık tedavisinde ameliyatlı veya ameliyatsız olsun belirli süre yürüme yardımcılarının kullanılması önerilebilir. Bu iyileşmenin korunması için gerekli olabilir.

Proksimal Hamstring İnsersiyo Sorunlarında Tedavi Sonrası Eski Aktivite Seviyesine Dönülebilir mi?

Tedavi uyumu iyi olan, eklem hareket açıklıkları tam ve kas kuvvetleri sağlam tarafın %90’ına ulaşmış kişilerde eski aktivitelere dönülmesinde sakınca yoktur.

Sağlıkla ve bilgiyle kalın.

Prof. Dr. Bülent Dağlar