Diz Hastalıklarında Tedaviler Diz eklemi, insan anatomisi içinde bacak uyluk kemiğiyle orada bulunan kasları, baldır denilen bölgedeki kas ve kemiklerle birleştiren köprüdür. Dolayısıyla, kişilerin günlük hayatı içinde yürüme, merdiven çıkma, eğilip-bükülme, çökme ve en basit oturma eylemleri için diz eklemine ihtiyaçları vardır ancak çoğu zaman kişiler özellikle de genç yaşta, bu eylemleri gerçekleştirirken diz eklemini korumaz ve bu da yıllar içinde dizdeki yükün artmasıyla diz ekleminin yapısında bozulmalara ve çeşitli rahatsızlıklara neden olur. Günümüzün modern ve ileri sağlık teknolojisiyle bu bozulma ve rahatsızlıklara diz cerrahisi adı altında etkin tedavi yöntemleri sunulmaktadır.
Diz Hastalıklarında Tedaviler Diz eklemi sorunları yukarıda sayılan yanlış uygulamalar dışında, spor aktiviteleri yaparken ayakta veya diz üstünde haddinden fazla ağırlık kaldırma, yapılan egzersizlerin diz ekleminin yapısına uygun olmaması veya egzersizleri yanlış formda uygulamaktan kaynaklı olabilmektedir. Spor aktiviteleri dışında yüksekten düşme, çarpma, trafik kazaları ve çeşitli sebeplerle oluşan kırık, çatlak ve çıkıklar diz ekleminde başlı başına bir sorun olabilmekte veya şekil bozukluklarına neden olabilmektedir.
Diz eklem sorunlarında kendiliğinden beklenen süre içinde iyileşmeyen durumlar için ortopedi uzmanı tarafından muayenenizin yapılması ilerleyici hasar ihtimali azaltabilmek için önemlidir.
Bu muayene ile birçok rahatsızlık için tanı konulabilir veya tanı için başka tetkiklerin yapılmasına karar verilebilir. En sık kullanılan tanı araçlarından biri düz filmlerdir (X-ray, düz grafi). Düz filmler ile kemik şekilleri, eklemin duruşu ve bazı yumuşak doku hastalıkları ile ilgili bilgi elde edilebilir. Düz grafiler yeterli bilgi vermediğinde doktorunuzun gerekli görmesi durumunda manyetik rezonans inceleme, bilgisayar tomografi ve daha az sıklıkla ultrasonografi ile rahatsızlığınız ile ilgili daha fazla bilgi elde edilmeye çalışılabilir. Tanı ile birlikte iyileştirme için gerekli öneriler size verilir. Bu önerilere gösterilen uyum başarının önemli anahtarlarındandır.
Dinlenme, yük vermenin azaltılması, soğuk uygulama, bandaj, dizlik, fizik tedavi uygulamaları, lokal veya ağızdan alınan ilaçlar ve eklem içi veya eklem çevresi enjeksiyonlardır. Belirli bir program dahilinde ilk tedavilerden yeterli başarı alınamazsa daha ileri tedavilere geçilebilir. Cerrahi tedaviler artroskopik veya açık cerrahiler şeklinde yapılabilir. Hasarın geri dönüşsüz ve çok ilerlemiş olduğu durumlarda kısmi veya tam eklem protezi ağrıyı ortadan kaldırır. Sık yapılan ameliyatlı tedaviler şu şekilde sıralanabilir;
Bu tedavi yöntemi, diz eklemindeki kemiğin ve kıkırdak yapılarının ilerlemiş hasarları sebebiyle uygulanır. Bu yöntemle sorunlu olan kemik yapı ve kıkırdak yapılar temizlenir. Daha sonra temizlenmiş bu alana doğal olan kemik ve kıkırdak yapı gibi davranan metal bir cisim yerleştirilir. Sonra, o bölge kapatılarak ameliyat sonlandırılır. Ameliyat sonrası birkaç ay ağrılı bir dönem olabilmektedir. Bu ağrılı dönemden sonra doktorunuzun önerisi ışığında, bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı ile birlikte diz ekleminin günlük hayata geri dönebilmesi için bir egzersiz programı uygulamalısınız.
Diz Hastalıklarında Tedaviler Bu tedavi yöntemi, daha gelişmiş ve teknolojik bir yöntemdir. Diz cerrahisi alanında tecrübeli doktorunuz tarafından, diz eklemini tamamen açmadan çok küçük deliklerle, boru biçimindeki kameralı aparat diz ekleminin içine yerleştirilir. Bu kamerayla diz ekleminin içi incelenir ve müdahale edilmesi gereken yer daha kapsamlı olarak tespit edilir. Tespit edilen bölgeye en yakın yere küçük delikler açılarak özel cerrahi aletlerle tedavi uygulanır.
Bu yöntem diz ekleminin düzgün çalışması için gerekli olan ön çapraz bağ dokusunun çeşitli sebeplerle zarar görmesi dolayısıyla uygulanır. Bu yöntem 3 farklı çeşit uygulama ile yapılır. Bunlar; yapay bağ dokusu, kişiden alınan dokular ve kadavradan alınan dokular olmaktadır. Genellikle vücut anatomisine daha uygun olacağından kişinin kendisinden doku alınması tercih edilen bir uygulamadır.Ameliyat sonrası derhal egzersizlere ve yürüyüş yapılmaya başlanır. Birkaç ay içinde normal hayata geri dönüş sağlanır.
Bu yöntem ağrıyı hızlı kesen ve anestezi gerektirmeyen bir uygulamadır. Enjeksiyonda diz eklemindeki rahatsızlığa göre Hyalüronik asit, kortikosteroidler (kortizon) kullanılabilir. Bu tedavi yöntemi, diz cerrahisi alanında ameliyat öncesi uygulanan destekleyici ve ameliyatı belli bir süre geciktirici bir uygulama olabileceği gibi artritlerde hastalık ataklarında eklemi rahatlatmak için de kullanılablir.
Her hastalık kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bu nedenle yukarıda bahsedilen tedavi yöntemleri de rahatsızlıklara göre uygulanır.
Bu tedavi yöntemi, günlük hayatında yürüyüş, merdiven çıkma- inme gibi basit işlevlerini yerine getiremeyen kişilere uygulanır. Bu kişiler dışında;
Bu diz cerrahisi yöntemi aşağıda listelenen hastalıkları taşıyan kişiler için uygulanır;
Bu tedavi yöntemi diz ekleminde kireçlenme oluşmuş kişilerin ameliyat olma durumlarını ertelemek ve eklemi belli bir süre rahatlatmak için diz cerrahisi alanında yaygın bir şekilde uygulanır.
Prof. Dr. Bülent DAĞLAR
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
