Artroskopik Cerrahi halk arasında ‘kapalı ameliyat’ şeklinde bilinenir. Herhangi bir eklemi ilgilendiren ortopedik sorunlarda tedavi ve teşhis amacı ile kullanılan bir cerrahi işlem şeklidir. En sık artroskopik cerrahi uygulanılan eklemler ise diz ve omuz eklemleridir. Günümüzde en küçük parmak eklemine kadar uygulanabilen artroskopik cerrahi yöntemiyle birkaç küçük delik şeklindeki kesiden birçok tedavi işlemi başarılı şekilde gerçekleştirilmektedir.
Artroskopik cerrahi açık cerrahiden daha az ağrıya neden olur. Ameliyat eklemde oluşan olayın özelliğine göre yaklaşık 30-120 dakika sürebilir. Açık ameliyata kısayla daha hızlı iyileşme gözlenir. Bazı işlemlerden çok kısa bir süre sonra hasta taburcu edilebilir, çok kısa süre içinde ilgili olan eklemini kullanabilir.
Artroskopi işlemi sonrası yeterli egzersiz yapıldığı takdirde eklemde hareket kısıtlılığı gelişme riski açık girişimlere göre son derece azdır. Benzer şekilde enfeksiyon ve trombofilebit gibi sorunlar çok daha nadir görülür.
Diz eklemi üzerinde en çok görülen sorunlar: Menisküs yırtığı, Eklem kıkırdağındaki hasar, Bağ yırtığı, özellikle de ön çapraz bağ, eklem faresi, Artroz, kireçlenme, Diz eklem zarı iltihaplanması ve büyümesi (sinovit, sinovyal hipertrofi) olarak adlandırılabilir.
Hastalıklı eklem zarı çıkartılması ve Eklem içi iyi tümör ve kistin çıkartılması işlemleri de artroskopik veya artroskopi yardımlı olarak yapılabilir. Diz eklemindeki artroskopik cerrahi sonrasında alçı işlemi uygulanmaz, bazı durumlarda ise kontrollü hareket sağlayan dizlikler kullanılır. Bazı girişimlerin sonrasında 4 hafta koltuk değneği kullandırılıp ameliyat yapılan bacağa yük vermekten kaçınılması gerekilebilir.
Kalçada: Diğer eklemlere kıyas ile kalça ekleminin vücudun derininde bulunması ve de eklem kapsülünün çok yoğun ve kalın olması, kalça artroskopisi işlemi adına özel ameliyat aletlerini ve de cerrahın daha fazla tecrübe sahibi olmasını gerektirir. Özellikle de genç-orta yaşlı kalça sorununa sahip sportif bireylerde kalça artroskopisi işlemi uygulaması giderek artan sıklıkta tercih edilmektedir. Bu kişilerde kalçaya müdahale gerekli olması fakat spora veya günlük yaşama çok çabuk dönülmesi gerekli olduğundan büyük kesili ameliyat yerine artroskopik cerrahi tercih edilebilir. Örnek olarak eklem yuva dudağı yaralanmasında (labrum yırtığı) artroskopik cerrahi olarak yuva dudağı ayrıldığı yere dikilip eklem yıkanarak temizlenir. Kalça artroskopisini gerekli kılan bazı sorunlar: Synovit, Serbest eklem parçası, erken safha artroz, Kaza sonrasında oluşabilen kıkırdak yaralanmaları ya da hasarı, Asetabüler sıkışma (kalça sıkışma sendromu), Sebebi Belirsiz kalça ağrıları ve Kalça eklemindeki enfeksiyon olarak sıralanabilir.
Omuzda: Omuz eklemindeki kıkırdağın ve biseps tendonunun hastalıklarına yönelik olan girişimler, Tekrarlamakta olan omuz çıkığı tedavisi, Erken kireçlenme tedavisi, Omuz eklemi hareket kısıtlılıkları açılması, Romatizmal hastalıklar sırasında kalınlaşmış eklem zarının çıkarılması, Omzun sıkışma hastalığı esnasındaki mesafeyi genişleten uygulamalar ve Eklemin içindeki serbest cismin çıkartılması işlemleri artroskopik olarak yapılabilir. Omuzu hareket ettiren kasların tendonlarındaki yırtıklar ve kopmalar da artroskopik işlemlerle tamir edilebilir
Ayak Bileğinde: Eklem içindeki küçük kıkırdak kırıklarının temizlenmesi veya tamiri ve eklem farelerinin çıkarılması, Erken dönem kireçlenme tedavisi, Ayak kubbesindeki kıkırdakların lezyonlarında mikro kırık uygulamaları, Kalınlaşmış sinovyanın çıkarılması ve Hareket engelleyici kemik çıkıntıların törpülenmesi tedavisi olarak sıralanabilir.
Dirsekte: Hareketi engelleyici kemik çıkıntı törpülenme işlemi, Kıkırdak üzerinden parça ayrılması ve eklem fare tedavisi, Eklem içindeki iyi huylu olan tümörlerin ve kistlerin çıkartılma işlemi, Serbest cisim çıkarılması ve Kalınlaşmış olan eklem zarının çıkarılması işlemleri artroskopik olarak yapılabilir.
El bileğinde Sinirde sıkışmanın gevşetilmesi işlemi, Eklem içinde bulunan mevcut kırık tedavisi, El bileklerinin ganglion tedavi işlemi, Eklem kıkırdağı tedavisi, Bilek kemiklerinin arasında bulunana bağ yırtığı tedavisi,TFCC yırtığı düzeltilmesi işlemi ve Kalınlaşmış eklem zarının çıkarılması işlemi olarak adlandırılabilir.
Artroskopik işlemler eklemlerde olduğu kadar bazı yumuşak doku sorunlarının çözümü için eklem dışında da kullanılabilir. Tendon etrafı sorunlarda artroskoik kamera sistemleri ve aletleri tedavilerin daha küçük işlemler halinde yapılabilmesine imkan verir.
Prof. Dr. Bülent DAĞLAR
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
